De kunst van optimisme

Optimisme, het klinkt zo eenvoudig, maar onze mind wil daar niet altijd aan... Ook al zou het ons zoveel meer helpen om fijner te leven.

Waar de mind valkuilen ziet en zich zorgen maakt, daar ziet het hart hoop en uitdaging. Om bij ons hart te komen, om te doen waar ons hart naar uit gaat, hebben we een positieve mindset voor nodig. Een zorgelijke mind is niet hulpvol, een positieve mindset wel.

Hoe werkt onze mind? Waarom is het zo lastig om optimistisch te blijven?

Onze mind springt op een trein die het gewend is te nemen. Op dezelfde plaats en mooi op tijd staat de trein klaar voor vertrek om de - voor ons zo bekende - treinrit te maken, compleet met alle doemdenkerij en verwachtingen. Het zijn onze gewoonten die de treinrails vormen en ons brengen waar we altijd eindigen: teleurstelling, wantrouwen, verdriet, boosheid, jaloezie, onverschilligheid ...

Kan dit niet anders? Zijn we voor altijd gebonden aan de trein die onze mind neemt? Ja, we kunnen wel anders. En nee, het zal niet makkelijk zijn.

De gedachten die vliegensvlug in ons opkomen, zijn onze gedachten, vormen onze waarheid, maar zijn zeker niet de enige waarheid. Iemand anders zou eenzelfde situatie totaal anders kunnen beleven of bekijken. Zoveel verschillende meningen en verwachtingen, zoveel verschillende 'realiteiten'.

Maar ook al weten we dat onze gedachten niet de enige werkelijkheid vormen, toch zijn onze gedachten krachtig. Ze beïnvloeden continu onze kijk op de wereld en bepalen hoe wij de wereld ervaren. Althans, als wij onze gedachten geloven als zijnde 'de enige echte werkelijkheid'.

Om ons gedachtenspoor (onze rails) te veranderen, is een serieus pauze-moment nodig, een moment van innerlijke bezinning. [stilte]

De trein waar je in zat, moet stoppen. Pas dán kun je nagaan voor jezelf: wat is zinvol, doorgaan of veranderen?

Zodra de trein tot stilstand is gekomen, stel je jezelf de vraag: welke (betekenisvolle) positieve gedachten zijn er nog meer te bedenken in deze situatie?

Het kan enige tijd kosten voor je hier een antwoord op hebt, maar het scheelt al dat de trein van de mind is gestopt.

Om een voorbeeld te geven...

onze zoon heeft Asperger en iemand met Asperger heeft extra veel moeite om van treinrails te wisselen. Hij laat ons uitvergroot zien hoe de mind werkt, iets dat bij ons allemaal (meer of minder verborgen) plaatsvindt. Hij wil wel van treinrails veranderen, maar voor hem vraagt het nog meer moeite dan voor iemand zonder Asperger. Als zijn mind blijft hangen in een negatieve gedachte, zoals ‘Ik wil gamen, maar ik mag niet.’ of ‘Ik heb geen zin om te fietsen, maar het moet wel.’, dan wordt hij onrustig, geïrriteerd of boos. Dat zegt hij dan ook: "Ik krijg die gedachte niet uit mijn hoofd." Het liefst slaat hij zijn mind. "Stomme mind", zegt hij dan.

Hij weet ook dat gamen niet altijd kan en hem eerder negatief dan positief stemt. Hij weet ook dat fietsen hem een positief gevoel geeft. Maar ondanks dit 'weten' blijft zo'n negatieve gedachte in zijn mind ronddwalen, ook al is het niet zinvol. Dit maakt hem vervolgens nog sjagerijniger.

Als het hem niet lukt om eruit te komen, dan bieden we hem de mogelijkheid om een knuffel te halen. Zodra hij heeft besloten om die knuffel te accepteren, kalmeert hij vrij direct. Dan staat hij zichzelf toe om weer bij zijn hart te komen en komt hij meer vrij van die negatieve gedachte. De stap naar een positieve (nuttige) gedachte is dan snel gemaakt.

Het is ons hart dat helpt om ons van die negatieve gedachte af te halen. Onze gedachten zijn namelijk niet waar, dat weet ons hart. Op het eerste moment lijkt de gedachte misschien wel waar, maar een gedachte is enkel een gewoontepatroon van de mind. Een negatieve gedachte is een nare gewoonte, waar we last van hebben. Als zo'n negatieve gewoonte diep verankerd ligt, dan vraagt het om een bezinningsmoment met die gedachte op een liefdevolle manier: een knuffel aan onszelf 😊.

Bij diep verankerde gedachten, die pijn doen en telkens terugkomen, werkt de methode van Byron Katie 'The Work' goed. Ze laat je vier vragen stellen om meer vrede in jezelf en met de wereld te vinden.

Vraag 1: Is het waar wat je denkt?

Vraag 2: Kun je absoluut weten dat het waar is?

Je laat deze tweede vraag diep inzinken, je sluit je ogen, mediteert op deze vraag, totdat er een duidelijke 'ja' of 'nee' in je opkomt.

Vraag 3: Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?

Je gaat na wat de impact is van die gedachte op jouzelf en jouw handelen. Wat doet het met je als je die gedachte gelooft? Wat roept het in je op? Wat doe je? Hoe reageer je naar die ander?

Vraag 4: Wie zou je zijn zonder de gedachte?

Dit is een mooie vraag, waarin je beseft hoe het is als je jezelf toestaat om die ene gedachte niet te geloven. Wauw, zo bijzonder om dit te realiseren.

Je zult zien dat je diep van binnen weet dat er nog meer mogelijke gedachten zijn, die allemaal waar kunnen zijn. Die wijsheid om dit te achterhalen zit in je. Je zult ook gaan beseffen dat gedachten ongelooflijk veel pijn kunnen doen en dat je zonder die gedachte veel vrijer bent, veel meer in vrede alles en iedereen om je heen ontmoet.

Deze oefening vraagt om veel herhaling met veel geduld en liefde. Maar het is zeker de moeite waard!

Zie The Work voor werkbladen (zoals 'Oordeel-over-je-naaste') om hiermee aan de slag te gaan. Byron Katie deelt deze wijsheid openlijk met iedereen🙏. Ook op YouTube vind je filmpjes waarin ze The Work toepast.

Haar nieuwe boek 'A mind at home with itself' is een aanrader. Als je het boek gaat lezen, zul je verbaast staan over de manier waarop zij in het leven staat: zo vrij, zo anders dan wij gewend zijn, zoveel minder lijden.

Optimisme laat zich in de positieve psychologie definiëren als: het besef van de bijdrage die jij levert en daardoor het vertrouwen dat je altijd een (soms bescheiden) positieve verandering kunt bereiken'.

Optimisme begint voor mij met vooral het leven omarmen zoals het is, mijzelf de ruimte geven om mijn mind positiever in het leven te laten staan, zodat ik open kan staan voor nieuwe situaties, oprechte verbinding ervaar met anderen en mag luisteren naar wat mijn eigen hart me vraagt.

Ik wens je veel optimisme toe. ❤️