- Anouk Hemel
Een onzelfzuchtig ego❤️
'Alles te serieus nemen' is zo’n ego-dingetje bij mij: ik ga de inhoud belangrijker vinden dan de persoon die tegenover mij staat. Míjn mening, wat ík vind en hoe ík de dingen ziet staan voorop. Ik zie die ander niet meer. Het liefst hoor ik bevestiging van die ander, dat 'ie het met mij eens is en er ook zo over denkt (de mind houdt van bevestiging 😉). Zodra ik mezelf te serieus neem, staat mijn ego me in de weg, word ik blind en leef ik in mijn eigen waarheid. Niet zo handig dus. Maar kan een ego überhaupt wel onzelfzuchtig zijn? En hoe?
Is een ego slecht?
Ego heeft een slechte naam in de Westerse wereld: 'wees niet zo egoïstisch!', 'denk ook eens aan anderen!' of 'je bent alleen maar met jezelf bezig'. Ego staat bij ons in het westen gelijk voor 'asociaal', 'niet goed' en 'mag niet'.
Maar in de yogafilosofie is ego niet positief of negatief. Het ego is vooral hetgeen waar we ons mee identificeren, waarvan we denken dat we dat zijn en daar naar gedragen. Het is als het ware een rol, net als Jim Carrey uitlegde als acteur: 'we 'spelen' elke keer iemand anders na, we kruipen als het ware in een rol' (zie video hieronder).
En daar is daar niets mis mee. Iedereen speelt dagelijks een rol en als kind (en misschien nu nog wel) vond je het wellicht gewéldig om een rol te spelen, net doen alsof je iemand anders bent. De crux zit hem vooral in 'wat jij zelf gelooft': als je denkt dat je die rol bént, dan identificeer je je volledig met die rol en doet het pijn als anderen jou in die rol bekritiseren of als je die rol niet meer kan spelen omdat er dingen om jou heen veranderen. Bijvoorbeeld je gaat met pensioen, je verandert van baan of jouw kinderen gaan het huis uit, dan verandert jouw rol in het werk of als ouder. Dan komt de vraag vanzelf boven drijven: 'Maar wie ben ik nu echt?' Deze vraag geeft onzekerheid en dat voelt niet fijn.
Wie ben ik echt?
Wie je echt bent, zit veel dieper in jouzelf. En die 'echte ik' is puur, die verandert niet. In de yogafilosofie wordt er onderscheid gemaakt tussen 'mere self' en 'Real Self'. En de kunst in het leven is om meer en meer te komen tot wie je werkelijk bent (jouw 'Real Self') door te ontdekken wie je wél bent en wie niet. Jouw zelfbewustzijn groeit, je komt erachter dat angsten of gedachten van vroeger helemaal niet nodig waren. Die kun je loslaten, die doen er niet meer toe. Alles wat je niet bent, laat je stap-voor-stap gaan en maakt je 'echter'.
In tegenstelling tot jouw 'Real Self' verandert jouw 'mere self' over tijd: je lichaam verandert, je gaat je anders kleden, je ziet de wereld om je heen telkens anders en misschien verandert jouw naam wel. Jouw ego speelt haar rol in dit steeds veranderende speelveld.
Maar jouw 'Real Self', de kern in jou, verandert niet. Iets in jou blijft al die jaren hetzelfde, wat er ook verandert. Hoe meer je bij jouw 'Real Self' komt, hoe minder je de ego nodig hebt.
Wat is het gevaar van ego?
Het gevaar ontstaat, als het ego een te grote rol speelt en dat gebeurt bij angst. Zodra er angst is, grijp je je vast aan het ego, aan jouw rol, om jezelf staande te houden, voor zelfbehoud. Bijvoorbeeld om gezichtsverlies te voorkomen, of jezelf een houding te geven, of simpelweg indruk te willen maken.
Wat je in zo'n situatie (onbewust) doet, is jezelf nog meer laten geloven dat je die rol bént en je jezelf nog sterker identificeren met die rol. Je wordt afhankelijker van die rol, waardoor je je meer en meer gaat gedragen naar die rol.
Net als in jouw jonge tienerjaren kun je denken: 'in die jas ben ik stoer', 'met die zonnebril ben ik hip' of 'in die functie heb ik aanzien'. Je wordt als het ware die jas, die zonnebril, die functie. Maar wat als die allemaal wegvallen, wie ben je dan? Angst groeit in je. Je houdt je liever krampachtig vast aan die rol, dan die onzekerheid over jezelf aan te moeten gaan.
Kan ego onzelfzuchtig zijn?
Ja, dat kan zeker. Het ego kan onzelfzuchtig zijn, zodra:
het ego in dienst staat van iets dat groter is dan jouzelf,
je niets terug verwacht als je iets doet en
je vanuit jouw hart❤️ en met heel je aandacht handelt (volledig in het hier-en-nu).
Pas dan kan het ego een nuttig instrument zijn. Je kunt jezelf manifesteren in een rol die jouw zelf-ontwikkeling versterkt en waarmee je goed doet. De rol is er niet om gezien te worden, maar om zoveel mogelijk te geven vanuit je hart.
'Geven' is een natuurlijk instinct, zoals Marshall Rosenberg mooi uitlegt in zijn model van 'Geweldloze communicatie'. En juist omdat 'geven' zo dicht bij onze ware aard ligt, zijn die Act-of-Kindness-oefeningen zo waardevol: je oefent en speelt met jouw ego om te geven. Je creëert zo een onzelfzuchtige ego. Het is herontdekken hoe fijn het is om te mogen geven zonder het op een weegschaal te zetten ('wat krijg ik er voor terug?'). Deze oefening werkt bevrijdend. En hoe meer het je lukt om vanuit het hart te doen, hoe meer je komt tot wie je werkelijk bent, jouw 'Real Self'.

Een ego hoeft dus niet egoïstisch te zijn. Het ego kan dienen voor iets dat veel groter en waardevoller is dan enkel jouw zelfbehoud. Met elke Act of Kindness zul je ontdekken hoe waardevol jouw ego kan zijn in positieve zin. Zie hier voor voorbeelden van Act of Kindness.
Mooi Acts-of-Kindness-momenten toegewenst met jouw ego!❤️